AL-KAFI LI AL-FATAWI : SOALAN 386 (17 SEPTEMBER 2016 M/15 ZULHIJJAH 1437 H)
SOALAN:
Salam. Apa hukum bercakap ketika khutbah?
JAWAPAN:
Waalaikumussalam wbt,
Hukum bercakap ketika khutbah jumaat ialah disunatkan diam dan tidak bercakap.
Imam al-Nawawi Rahimahullah berkata:
“Adakah diwajibkan senyap dan haram untuk bercakap (ketika khutbah Jumaat)? Padanya ada dua qaul yang popular. Itu disebut oleh pengarang kitab (al-Muhazzab) pembahagiannya dalam bab hai’ah al-Jumu`ah (amalan-amalan sunat di hari Jumaat). Pendapat yang sahih ialah yang yang masyhur dalam qaul jadid (baru) ialah disunatkan diam, tidak wajib, dan tidak haram untuk berkata-kata. Pendapat yang kedua seperti mana yang dinaskan dalam (qaul) lama dan dalam (kitab) al-Imla’ daripada pendapat baru bahawa wajib senyap dan haram bercakap. Telah sepakat dalam kalangan ashab (Syafi’eyyah) bahawa yang sahih ialah yang pertama.”
Rujuk al-Majmu’ (4/523)
Sekalipun begitu sebaiknya adalah tidak bercakap untuk keluar daripada khilaf ulama yang mengharamkan perbuatan bercakap ketika khutbah.
Ini dikuatkan dengan sebuah hadis riwayat Abu Hurairah RA bahawa Rasulullah SAW bersabda:
إِذَا قُلْتَ لِصَاحِبِكَ يَوْمَ الجُمُعَةِ: أَنْصِتْ، وَالإِمَامُ يَخْطُبُ، فَقَدْ لَغَوْتَ
Maksudnya: "Jika engkau berkata kepada sahabatmu pada hari Jumaat, “Senyap!” sedangkan imam sedang berkhutbah, maka sesungguhnya telah sia-sia.”
Hadis riwayat Imam Bukhari (934) dan Imam Muslim (851)
Saidina Ali RA berkata, “Barangsiapa yang sia-sia bererti tidak beroleh apa-apa pada solat Jumaatnya.” Ertinya tidak diperolehi kelebihan Jumaat yang dituntut dan pahala yang diharapkan.
Rujuk al-Mu`tamad (1/533)
Justeru kami mencadangkan supaya tidak bercakap sewaktu khutbah kecuali pada perkara darurat seperti menyelamatkan orang daripada tertimpa kebinasaan.
Wallahua’lam.